विचार

काठमाडौं। विगतमा तराई/मधेशमा जग्गा दर्ता गर्दा वा जग्गाधनी प्रमाणपुर्जा दिनका लागि तराई मधेशका जनतालाई नेपाली बोल्न र लेख्न जान्ने हुनुपर्छ भनियो। उनीहरूले आफ्नो भाषा बोल्न जान्दा जान्दै केवल नेपाली भाषा बोल्न नजानेकै आधारमा उनीहरू हजारौं वर्षदेखि बसोबास गर्दै आइरहेको र भोग गर्दै आएको जमिनको लालपुर्जा पनि तत्कालिन सम्भ्रान्त वर्गले आफ्नो नाममा लिए। जसका कारण नेपालका सीमारक्षक तराई मधेशका जनता आफ्नै हकभोगको जग्गाको लालपुर्जा पाउनबाट बञ्चित भए।पछि नागरिकता दिने बेला लालपुर्जा चाहिन्छ भनियो र नागरिकता दिइएन। पछि हजारौं वर्षदेखि तराई मधेशमा… पुरा पढौ

तपाईंले कत्तिको सामाजिक सञ्जाल चलाउनु हुन्छ ? चलाउनु हुन्छ भने के–के उपलब्धि हासिल गर्नु भएको छ ? होइन भने तपाईंले सामाजिक सञ्जालमा खेर फालेको समय के फिर्ता पाउनु भएको छ ? अर्थात् यो समयमा तपाईंका लागि उपयोगी छ कि खराबी छ ? यी प्रश्नले तपाईले बारम्बार घोच्न सक्छ । किनकि सामाजिक सञ्जाल चलाउने धेरैको समय बर्बादी मात्रै भइरहेको छ । अहिले अधिकांश मानिसहरू फेसबुक, ट्वीटर, इन्टाग्राम तपाईं हाम्रै पहुँचमा छन् । यी माध्यमहरू आफैमा खराब छैनन् । डरलाग्दा होइनन् ।… पुरा पढौ

नेपालले संविधान निर्माणमा विश्वमा प्रयोग भएका तीनवटै अभ्यास अवलम्बन गरिसकेको छ । लामो समय र अर्बौं रुपैयाँ खर्च गरेर संविधानसभाबाट नेपालको सातौँ संविधान जारी भएको सोमबार ७ वर्ष पूरा भएको छ । ३० भदौ २०७२ मा संविधासभाबाट करिब ९१ प्रतिशत बहुमतले संविधान पारित गरेको थियो । सोही संविधानलाई ३ असोज २०७२ मा तत्कालीन राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवले संविधानसभाको बैठकमार्फत सार्वजनिक गरेका थिए । अहिले सोही संविधान प्रचलनमा छ । ७५ वर्षको इतिहासमा सातवटा संविधान बने । सातवटा संविधान बनाउँदा विश्वका तीन… पुरा पढौ

नागरिकता विधेयकको गलपासो राजा वीरेन्द्रको घाँटीबाट फुकाउन  सहयोग पु¥याउने संवैधानिक राजतन्त्रको पालाका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा नै अहिले संघीय लोकतान्त्रिक गणतान्त्रिक नेपालका प्रधानमन्त्री हुन् । यो गलपासो अब राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको घाँटीमा फस्ने भएको छ । अन्ध तथा उग्र राष्ट्रवादीहरूको लहैलहैमा संवैधानिक संसदीय राजतन्त्रका राजालाई नागरिकता विधेयक हस्ताक्षर गरी सदनलाई फर्काउनका साटो थन्काई राखिरहँदा त्यो विधेयक तत्कालीन राजा वीरेन्द्रको घाँटीमा गलपासो बनिसकेको थियो । त्यतिखेर पूर्वप्रधानमन्त्रीहरूको सल्लाह लिनेक्रममा गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई राजा वीरेन्द्रले बोलाएका थिए । कोइराला राजासँगको भेट गर्न जानुअघि जानकारहरूसँग… पुरा पढौ

परिवार नियोजनका साधनहरूको प्रयोग गर्दा यदि जानकारीको अभाव भयो भने प्रजनन स्वास्थ्यमा प्रभाव पर्ने सम्भावना पनि हुन्छ ।आजभन्दा ३२ वर्षअघि म वीर अस्पतालको ‘परिवार नियोजन शाखामा’ अस्थायी कर्मचारी थिएँ । त्यहाँ हामीलाई सात वर्षसम्म प्रयोग गर्न सकिने नरप्लान्टको सुई राख्ने तालिम दिइयो । ६ महिनामा मैले झन्डै ४०० महिलाको पाखुरामा नरप्लान्ट राखेको थिएँ ।तर ६० जना महिलालाई नरप्लान्ट राखेको दुई महिनामै निकाल्नुपरेको थियो । तीमध्ये कसैको धेरै तौल बढेको थियो, कसैलाई लगातार योनीबाट रगत बग्ने समस्या देखिएको थियो । कसैलाई… पुरा पढौ

घरमा ससुरा र बुहारी हुन्छन् । ससुरा सोफामा बसेर टिभी हेरी रहेका हुन्छन् । बुहारी भान्सामा हुन्छिन् । कलिङ्ग बेल बज्छ । बुहारी ढोका खोल्न जान्छिन् । तपाईं को हुनु हुन्छ ? कति कामले पाल्नु भयो ?म एउटा एनजिओवाट महिलाहरूको तथ्याङ्क लिन आएकी हूँ ।बुहारी बोलेको सुनेर ससुरा ढोका बाहिर आउँछन् ।को हो दुुलही ? यिनी को हुन ?बाबा ! वहाँ महिलाहरूको तथ्याङ्क लिन आउनु भएको रे ।ससुराले भने - अँ , सोध्नुस् , तपाईलाई कस्तो तथ्याङ्क चाहिएको हो ?हजूरसंग… पुरा पढौ

सन् १९४५ मा दोस्रो विश्वयुद्ध लड्न ब्रिटिस सरकारको तर्फबाट नेपाली युवाहरू जापान पुगेका थिए । विश्वयुद्ध लड्ने क्रममा जापान पुगेका कतिपय नेपालीहरू युद्धको अन्त्य भएपछि जर्मनी र बेलायत नफर्की उतै बसेको अध्ययनका क्रममा भेटिएको सत्यमोहन जोशीको ‘आप्रवासन रोजगारीसम्बन्धी’ इतिहास पुस्तकमा उल्लेख छ । कति संख्यामा नेपालीहरू दोस्रो विश्वयुद्धपछि जापानमै काम गर्दै बसे भन्ने यकिन तथ्यांक नभए पनि त्यो समयदेखि नेपालीहरू रोजगारीका लागि जापान जान थालेको वैदेशिक रोजगारीसम्बन्धी धेरै अध्ययनहरूमा उल्लेख गरिएको पाइन्छ । सन् १९६० को आसपासमा नेपालीहरू निर्माण क्षेत्रमा काम… पुरा पढौ

वर्ष दिनको तीजमा भाई लिन आका छन् विदा दिनुस् स्वामी राजै माइती जाने हो सिन्दूर, पोते, सारीमा माइत जाने हो आमाले नै पकाएको दर खाने हो तीज र आमा, तीज र चेलीबेटीको सम्बन्ध र प्रेम यो नै तीजको प्रमुख आकर्षण हो। हिन्दु धर्मावलम्बी महिलाहरू र आजकल त सबै नेपाली महिलाहरूमा तीजको माहोल एउटा उत्सवपूर्ण बन्न सक्नु सकारात्मक पक्ष पनि हो। तीज चेलीबेटीको एउटा महत्त्वपूर्ण पर्वको रूपमा मानिदै आएकोले नै महिलाहरूको चहलपहल र रमाइलो माहोल सृजना हुनु स्वाभाविक हो। तीज र… पुरा पढौ

तिज हिन्दु नारीहरुको महान चाड मानिन्छ । यो पर्वको राम्रो नराम्रो पक्षको बारेमा अहिले चर्चा तिर नलागम । धार्मिक मान्छेले मान्छन तर यसमा भएका महिला माथीको एक प्रकारले पुरुषवाद भने हाबी देखिन्छ । मेरो नजर बाट यो भने गलत छ । पोर्तुगलको लिस्वन शहरमा चितवन समाजले तिज कार्यक्रम आयोजना गर्यो केहि दिनअघि । पोर्तुगलमा लगभग चालिस हजारको हाराहारीमा नेपाली बसोबास भएको हुनाले यस्ता कार्यक्रमहरु निकै हुने गर्दछन । परदेशको ठाउका कार्यक्रमहरुमा जान पनि भ्याए जाने हो नभ्याए बेलुका काम सके… पुरा पढौ

जापान सरकारले आफ़्ना नागरिकहरुको ब्यक्तिगत जानकारीहरुलाई एउटै कार्डमा एकिकृत गरी प्रशासनिक कार्यहरुको सहज ब्यवस्थापन गर्ने उदेश्यका साथ सन् २०१६ जनवरीदेखि लागु गरेको माईनम्बर कार्ड प्रणाली सरकारले सोंचे अनुसारको गतिमा नागरिकले प्रयोग नगरे पछि (२०२२ मे १ को तथ्यांक अनुसार करिब ४४ प्रतिशत नागरिकले मात्र यो कार्ड लिएका छन्) सरकारले बिभिन्न समयमा बिभिन्न क्याम्पेन/योजना लागू गरी यसको प्रयोगकर्ता बढाउन खोजेको देखिन्छ ।यसै शिलशिलामा अहिले चलिरहेको माईनम्बर पोइन्टको बारेमा सायद तपाईंहरुले सुन्नु भएकै होला । साधारण रुपमा बुझ्दा नया माईनम्बर कार्ड लिंदा… पुरा पढौ