लामो रस्साकस्सीपछि प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले ८८ औं दिनमा मन्त्रिमण्डललाई पूर्णता दिएका छन् । २९ असारमा प्रधानमन्त्री भएका शेरबहादुर देउवालाई यसपटक मन्त्रीपरिषद् विस्तार गर्न सकस पर्यो । नवनियुक्त मन्त्रीहरुले पद तथा गोपनियताको शपथ लिएका छन् ।
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले शीतल निवासमा विशेष समारोहबीच शुक्रबार नियुक्त भएका १६ मन्त्रीहरुलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गराएकी हुन् । मन्त्रिपरिषद्मा महिला सहभागिता २५ प्रतिशत रहेको छ भने जनजातिहरूको प्रतिशत ३२ रहेको छ । मन्त्रिपरिषद्मा मधेसीहरूको प्रतिनिधित्व १६ प्रतिशत छ ।
राष्ट्रपति भण्डारीले संविधानको धारा ८० बमोजिम मन्त्रीहरुलाई शपथ ग्रहण गराएको राष्ट्रपति कार्यालयले जनाएको छ । त्यसअघि नवनियुक्त २ राज्यमन्त्रीहरुले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासमक्ष पद तथा गोपनियताको शपथ लिएका थिए । देउवाले स्वास्थ्य राज्यमन्त्री भवानीप्रसाद खापुङ र शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि राज्यमन्त्री बोधमायाकुमारी यादवलाई शपथ पद तथा गोपनियताको शपथ गराएका हुन् ।
नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)का नेताहरूको जिम्मेवारी टुंगिएपछि प्रधानमन्त्री देउवाले मन्त्रिपरिषद विस्तार गरेका हुन् । मन्त्रिपरिषद विस्तारका क्रममा देउवाले यसअघिका मन्त्रीको मन्त्रालयगत जिम्मेवारी पनि फेरबदल गरेका छन् ।
देउवाले कांग्रेसबाट ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीलाई सञ्चार, सूचना तथा प्रविधि, दिलेन्द्र बडुलाई कानुन न्याय तथा संसदीय मामिला, उमा रेग्मीलाई महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक, मिनेन्द्र रिजाललाई रक्षा, उमाकान्त चौधरीलाई खानेपानी मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएका छन् ।
प्रधानमन्त्री देउवाले नेकपा माओवादी केन्द्रका देवेन्द्र पौडेललाई शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि, शशि श्रेष्ठलाई भूमि व्यवस्था सहकारी तथा गरिबी निवारण, महेश्वर गहतराजलाई युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएका छन् ।
त्यस्तै नेकपा एकिकृत समाजवादीबाट रामकुमार झाँक्री सहरी विकासमन्त्री , कृष्णकुमार श्रेष्ठ श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री, प्रेम आले संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्यनमन्त्री बनेका छन् । स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको जिम्मेवारी विरोध खतिवडाले पाएका छन् । स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीमा समाजवादीकै भवानीप्रसाद खापुङ नियुक्त भएका छन् ।
जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)बाट रेणु यादव भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री, राजेन्द्र श्रेष्ठ संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन, रामसहाय यादव वन तथा वातावरणमन्त्री र प्रमोद साह कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री नियुक्त भएका छन् ।
कांग्रेसबाट यसअघि बालकृष्ण खाँण गृह, नारायण खड्का परराष्ट्रमन्त्री भइसकेका छन् । माओवादीबाट यसअघि अर्थमन्त्रीमा जनार्दन शर्मा र ऊर्जामन्त्रीमा पम्फा भुसाल छन् । स्वास्थ्य राज्यमन्त्री रहेका उमेश श्रेष्ठलाई प्रधानमन्त्री कार्यालयमा राज्यमन्त्रीकै रुपमा तानिएको छ ।
यस्तो छ मन्त्रीहरुको सूची
गैरसांसद हमाल प्रधानन्यायाधीशको कोटामा !
२८ असारमा अदालतको परमादेशले देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउँदै गर्दा सबैभन्दा बढी खुसी माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल देखिए ।
नेपालको जोडबल र प्रचण्डको साथमा अदालतले प्रधानमन्त्री बनाइदिएपछि देउवा हतार हतार ज्योतिषकोमा पुगेका थिए । उनले ज्योतिसँग साइत हेराएर मात्र बालुवाटारमा आफ्नो पाँचौं इनिङ सुरु गरेका थिए ।
झण्डै ३ महिनासम्म मन्त्रिमण्डललाई टुंगोमा पुर्याउन नसकेको भन्दै देउवाले निकै ठूलो आलोचना खेप्नुपर्यो ।
विगत केहीदिनदेखि प्रधानन्यायाधीशको भागमा पनि मन्त्री दिन लागेको भन्दै खुबै आलोचना भयो । यसैबीचमा सर्वोच्च बारसँग प्रधानन्यायाधीशले बैठक नै राख्नुपर्यो । र बैठकमा भनेका थिए, ‘आफ्नो भागमा कसैलाई मन्त्री बनाउन लागिएको होइन ।’
तर, अन्तिममा प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबराका जेठान गजेन्द्र हमाल मन्त्रीको सूचीमा समाविष्ट भएका छन् । उनी प्रतिनिधिसभाका सांसद होइनन् ।
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तीमन्त्रीको जिम्मेवारीमा नाम समाविष्ट भएका हमाल बाँकेबाट कांग्रेसको राजनीतिमा सक्रिय पात्र हुन् । नेपाल विद्यार्थी संघ (नेविसंघ)बाट राजनीति सुरु गरेका हमाल ०२८ सालमा बाँके, नेविसंघको अध्यक्ष भएका थिए ।
उनले देउवालाई यसअघि नै पार्टी विभाजन गर्दा साथ दिएका थिए । २०५८ सालमा देउवाले नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक) गठन गर्दा उनी बाँके सभापति बनेका थिए । गजेन्द्रले कांग्रेस प्रजातान्त्रिक छनोट गर्दा बाँकेका २१ जना महाधिवेशन प्रतिनिधिमध्ये १८ जनाले उनलाई नै साथ दिएका थिए ।
सोही गुन तिर्न पनि अहिले देउवाले उनलाई न्यायालयको कोटाबाट मन्त्री बनाएका हुन् ।
अरु को को कस्ता ?
केहीदिनअघि नै मन्त्रीहरुको नामावली समावेश गरेको माओवादी केन्द्रले महिलालाई प्राथमिकता दिएको छ । माओवादीले पाएको ५ मध्ये २ जना महिला मन्त्री छन् । यसअघि नै पम्फा भुसाललाई ऊर्जा मन्त्रालयको जिम्मेवारी दिएको माओवादी केन्द्रले अहिले शशि श्रेष्ठलाई भूमि व्यवस्था, सहकारी तथा गरिबी निवारण मन्त्रालय दिएको छ ।
शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रीको जिम्मेवारी देवेन्द्र पौडेललाई दिइएको छ भने युवा तथा खेलकुद मन्त्रालयको जिम्मेवारी महेश्वर गहतराजलाई दिइएको छ ।
भर्खरै एमालेबाट विभाजन भएर नयाँ दल दर्ता गरेका माधव नेपालले ५ मन्त्री र १ राज्यमन्त्रीसहित आफ्ना नेताहरुलाई मन्त्रिमण्डलमा पुर्याएका छन् । संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमा प्रेम आले, श्रम रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामा कृष्णकुमार श्रेष्ठ (किसान), सहरी विकास मन्त्रालयमा रामकुमारी झाँक्री र स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामा विरोध खतिवडालाई मन्त्री बनाइएको छ ।
त्यस्तै, स्वास्थ्य राज्यमन्त्रीमा भवानीप्रसाद खापुङलाई नेपालले मन्त्री बनाएका छन् ।
यी मध्ये आले र किसान यसअघि नै ओली सरकारको मन्त्री थिए । उनीहरु ओलीको साथ छाड्दै नेपालतिर आएका हुन् । आले पहिल्यैदेखि नेपालनिकट मानिन्थे । तर, पछिल्लो समय पार्टी विभाजनमा ओलीतिर लागेका उनी पछि पुनः नेपालतिर फर्किए । त्यतिबेलै सरकारको प्रतिनिधित्व गर्दा आलेलाई मन्त्री बनाउनेगरी सहमति भएको थियो ।
सहरी विकास मन्त्रालयको जिम्मेवारी पाएकी झाँक्री विद्यार्थी राजनीतिबाट आएकी नेतृ हुन् । ओलीले गरेको प्रतिनिधिसभा विघटनदेखि नै आफूलाई प्रखर वक्ताको रुपमा सभा समारोहमा देखाउँदै आएकी झाँक्री पहिलोपटक मन्त्री बनेकी हुन् ।
झाँक्रीलाई पार्टीमा सचिवको जिम्मेवारी दिइएको छ ।
त्यस्तै, यसअघि पटक पटक प्रत्यक्ष निर्वाचित भएर पनि पनि मन्त्री बन्न नपाएका विरोध खतिवडाले यो पटक भने बाजी मारेका छन् । ओलीको विरोधमा खरोरुपमा उत्रने उनी मन्त्री बन्नका लागि ठूलो मिहिनेत गर्नुपरेको नेकपा एकीकृत समाजवादी निकटका नेताहरु बताउँछन् ।
पार्टी विभाजनताका नेपाललाई उनले नजिकबाट सघाएका थिए ।
उता, माउ पार्टी कांग्रेसले ८ वटा मन्त्रालय पाएको छ । गृह मन्त्रालयमा बालकृष्ण खाँण, परराष्ट्र मन्त्रालयमा नारायण खड्का, सञ्चार, सूचना तथा प्रविधिमा ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की, कानुन न्याय तथा संसदीय मामिलामा दिलेन्द्र बडू, महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिकमा उमा रेग्मी रक्षा मन्त्रालयमा मिनेन्द्र रिजाल, खानेपानी मन्त्रालयमा उमाकान्त चौधरी, उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयमा गजेन्द्र हमाल नियुक्त भएका छन् ।
खाँण, खड्का, कार्कीलाई यसअघि नै आफ्नो कोटामा राखेका देउवाले यो पटक फेरि हमाललाई आफ्नो न्यायालयको कोटाबाट थपेका हुन् । कांग्रेसभित्रै अन्तसंघर्षकाबीचमा बडू र रिजाललाई देउवाले पौडेल समूहबाट समाविष्ट गरेका छन् । उता, उमाकान्त चौधरी र उमा रेग्मीलाई सिटौला पक्षबाट देउवाले मन्त्री बनाएका छन् ।
यसअघि परराष्ट्रमन्त्रीमा खड्कालाई नियुक्त गर्दा पौडेल समूहले असन्तुष्टि व्यक्त गरेको थियो । अहिलेपनि आफूहरुले ३ वटै मन्त्रालय पाउनुपर्ने पौडेल समूहको माग थियो । यद्यपी पौडेल समूहलाई देउवाले २ वटा मात्र मन्त्रालय दिएका छन् ।
उता, जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) बाट भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमा रेणु यादव, संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमा राजेन्द्र श्रेष्ठ, वन तथा वातावरणमा रामसहाय यादव, कृषि तथा पशुपन्छी विकासमा महेन्द्र यादवले नियुक्ती पाएका छन् ।
देउवा नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद्मा ११ जना नयाँ अनुहार
प्रधानमन्त्री देउवा नेतृत्वको सरकारमा ११ जना नयाँ अनुहार समेटिएका छन् । मन्त्रीमा पहिलोपटक अवसर पाउनेहरूमा कांग्रेसबाट उमा रेग्मी र गजेन्द्र हमाल छन् । यस्तै नेकपा माओवादीबाट एक राज्यमन्त्रीसहित चार जना छन् । जसमा देवेन्द्र पौडेल, शशी श्रेष्ठ, महेश्वरजंग गहजरात र बोधमाया यादव छन् ।
एकीकृत समाजवादीले तीन मन्त्री र एक राज्यमन्त्रीमा नयाँ अनुहार छनोट गरेको हो । पहिलोपटक मन्त्री हुनेहरूमा विरोध खतिवडा, रामकुमारी झाँक्री, कृष्णकुमार श्रेष्ठ र भवानीप्रसाद खापुङ पहिलोपटक मन्त्री बनेका हुन् । यता जनता समाजवादी पार्टीबाट रामसहाय यादव पहिलो पटक मन्त्री बनेर सिंहदरबार छिर्ने मध्येमा पर्छन् ।
