जापान सरकारको नयाँ योजना: नयाँ प्रशिक्षण प्रणाली अन्तर्गत विदेशी कामदारको संख्या ४ लाख २६ हजारमा सीमित गरिने

टोकियो, जापान सरकारले सन् २०२७ को आर्थिक वर्षबाट सुरु हुने नयाँ ‘प्रशिक्षण तथा रोजगार प्रणाली’ (Training and Employment System) अन्तर्गत पहिलो दुई वर्षमा स्वीकार गरिने विदेशी कामदारको संख्या करिब ४ लाख २६ हजारमा सीमित गर्ने तयारी गरेको छ।

प्रधानमन्त्री सानाए ताकाइचीको निर्देशनमा सरकारले विदेशी नागरिकसम्बन्धी नीतिहरूको पुनरावलोकन गरिरहेको छ। बढ्दो विदेशी आप्रवासनप्रति जापानी जनताको चासोलाई सम्बोधन गर्न र भिसा अवधि नाघेका (ओभरस्टे) व्यक्तिहरूलाई नियन्त्रण गर्न सरकारले यो कदम चाल्न लागेको हो।

पुरानो प्रणाली विस्थापित गरिँदै वृद्ध जनसंख्याका कारण कामदारको चरम अभाव झेलिरहेको जापानले हालको ‘प्राविधिक प्रशिक्षार्थी तालिम कार्यक्रम’ (Technical Intern Training Program) लाई विस्थापित गर्ने योजना बनाएको छ। सस्तो श्रमको रूपमा प्रयोग गरिएको र मानव अधिकार उल्लङ्घनका घटनाहरू भएको भन्दै हालको प्रणालीको आलोचना हुँदै आएको थियो। यसको सट्टामा अब ‘सीप विकासका लागि रोजगारी’ (Employment for Skill Development) नामक नयाँ कार्यक्रम ल्याइनेछ।

नयाँ प्रणालीको मुख्य उद्देश्य कामदारहरूलाई तीन वर्ष काम गरेपछि लामो समय बस्न अनुमति दिने ‘तोकुतेई गिनो’ (Specified Skilled Worker) भिसामा परिवर्तन हुन प्रोत्साहित गर्नु रहेको छ।

कुल १२ लाख ३० हजार कामदार ल्याउने लक्ष्य मंगलबार विज्ञहरूको प्यानलमा प्रस्तुत गरिएको मस्यौदा अनुसार, जापानले हालका र नयाँ कार्यक्रमहरू गरी कुल १२ लाख ३० हजार विदेशी कामदार स्वीकार गर्ने योजना बनाएको छ।

यस अन्तर्गत सन् २०२९ को मार्चसम्म ‘तोकुतेई गिनो’ (Specified Skilled Worker) कार्यक्रम मार्फत करिब ८ लाख ५ हजार कामदार भित्र्याउने लक्ष्य राखिएको छ। यो संख्या यसअघि सन् २०२४ को मार्चमा तय गरिएको ८ लाख २० हजारको लक्ष्यभन्दा कम हो। डिजिटल प्रविधिको प्रयोगमार्फत उत्पादकत्व बढाएर कामदारको संख्या कम गर्न सकिने निष्कर्ष सरकारले निकालेको छ।

१७ वटा क्षेत्रहरू समेटिने नयाँ प्रशिक्षण कार्यक्रमले कृषि र निर्माण लगायत १७ वटा कार्य क्षेत्रहरूलाई समेट्नेछ। यो संख्या हालको तोकुतेई गिनो कार्यक्रममा रहेको १९ क्षेत्रहरूको तुलनामा केही कम हो।

तोकुतेई गिनो (Specified Skilled Worker) भिसा दुई प्रकारका हुन्छन्:

• पहिलो (Type I): ‘उल्लेखनीय ज्ञान वा अनुभव’ आवश्यक पर्ने कामहरू, जसमा कुल पाँच वर्षसम्म बस्न पाइन्छ। सरकारले तोकेको कामदारको सीमा (Cap) मुख्यतया यस समूहमा लागू हुनेछ।
• दोस्रो (Type II): ‘दक्ष सीप’ भएका कामदारहरू, जसले असीमित भिसा नवीकरणको सुविधा पाउँछन् र यो स्थायी बसोबास (PR) को बाटो बन्न सक्छ।

अध्यागमन सेवा एजेन्सीको तथ्याङ्क अनुसार, जुन महिनाको अन्त्यसम्ममा जापानमा करिब ३ लाख ३३ हजार ‘तोकुतेई गिनो १’ भिसा वाहक र करिब ४ लाख ४९ हजार प्राविधिक प्रशिक्षार्थीहरू कार्यरत थिए। प्रधानमन्त्री ताकाइचीको मन्त्रिपरिषद्ले आवश्यक छलफलपछि जनवरीमा यो योजनालाई स्वीकृत गर्ने लक्ष्य राखेको छ।